Trends magazine publiceerde deze week een interview met Sam Brokken en Paul De Hert.
We vonden het nuttig om enkele bedenkingen te plaatsen bij wat Sam Brokken in dit interview zegt.
- Inleiding: “Die aanpak moest het pad naar de vrijheid effenen en een terugkeer naar het normale leven mogelijk maken” en “Ondanks hoge vaccinatiegraad loopt het aantal covid-besmettingen en opnames weer op.”
- Sam Brokken: “Dat vaccins niet zo efficiënt zijn als verhoopt. Al tientallen studies hebben aangetoond dat de deltavariant de immuniteit opgewekt door de vaccins bijzonder goed omzeilt.”
- Sam Brokken: “Volgens mij zijn de vaccins enkel nuttig voor ouderen en mensen met onderliggende aandoeningen.”
- Sam Brokken: “We hadden net zo goed een vorm van immuniteit kunnen bereiken door ouderen en kwetsbaren te beschermen terwijl we de rest van de bevolking blootstellen. Ze liepen nauwelijks een risico op overlijden”
- Sam Brokken: “De overrompeling van de afdeling intensieve zorg vorig jaar werd volgens mij veroorzaakt door verschillende factoren; De capaciteit was te laag door de onderfinanciering van de ziekenhuizen, maar er speelde ook een collectieve angst, waardoor mensen zich te snel aanboden op spoed.”
- Sam Brokken: “Je ziet vergelijkbare cijfers in de landen met een hoge en in die met een lage vaccinatiegraad. Het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen in verhouding tot de bevolking is ongeveer gelijk”
Inleiding: “Die aanpak moest het pad naar de vrijheid effenen en een terugkeer naar het normale leven mogelijk maken” en “Ondanks hoge vaccinatiegraad loopt het aantal covid-besmettingen en opnames weer op.”
Men neemt de huidige situatie met slechts beperkte maatregelen niet mee op in het verhaal. Ondanks de hogere circulatie van het virus in vergelijking met vorig jaar door minder coronarestricties zijn er veel minder opnames en overlijdens dan een jaar geleden. M.a.w.: vaccinatie werkt en creëert een buffer ter bescherming van de overbelasting van het zorgsysteem terwijl ons normale leven zich zo goed als hernomen heeft.
| 10 november 2020 * | 12 november 2021 ** | |
| Aantal ingenomen ziekenhuisbedden | 7058 | 2391 |
| Aantal ingenomen IC bedden | 1470 | 487 |
| Gemiddeld aantal overlijdens per dag | 190.3 | 23.6 |
* COVID-19 – EPIDEMIOLOGISCH BULLETIN VAN 11 NOVEMBER 2020 (Sciensano)
** COVID-19 – EPIDEMIOLOGISCH BULLETIN VAN 13 NOVEMBER 2021 (Sciensano)
Sam Brokken: “Dat vaccins niet zo efficiënt zijn als verhoopt. Al tientallen studies hebben aangetoond dat de deltavariant de immuniteit opgewekt door de vaccins bijzonder goed omzeilt.”
- De deltavariant verspreidt zich duchtig in onze contreien en toch tonen de cijfers rond besmettingen en ziekenhuisopnames van Sciensano overtuigend aan dat vaccinatie werkt. M.a.w. op basis van deze cijfers is er geen bewijs dat de deltavariant de immuniteit opgewekt door de vaccins omzeilt.
- Uit de gegevens van Sciensano blijkt dat mensen die gevaccineerd zijn minder risico lopen op infectie in vergelijking met mensen die niet gevaccineerd zijn:
- Daarnaast blijkt ook dat mensen die gevaccineerd zijn, minder risico lopen op een ziekenhuisopname in vergelijking met niet-gevaccineerden:
In de periode van 25 oktober 2021 tot en met 7 november 2021 werden in België in totaal 2 285 mensen opgenomen in het ziekenhuis voor COVID-19. Onder hen waren er 670 niet gevaccineerd, 31 gedeeltelijk, 1289 volledig, en de vaccinatiestatus werd niet gerapporteerd voor 295 van hen. Onderstaande grafieken tonen het gemiddelde aantal ziekenhuisopnames per dag en de cumulatieve incidentie over 14 dagen, per vaccinatiestatus en per leeftijdsgroep, voor de periode van 25 oktober 2021 tot en met 7 november 2021. Voor diezelfde periode was het risico op ziekenhuisopname bij volledig gevaccineerde mensen van 65 jaar en ouder, 18 tot 64 jaar en 12 tot 17 jaar met respectievelijk 60%, 86% en 100% gereduceerd in vergelijking met ongevaccineerde mensen in dezelfde leeftijdscategorie. Personen die gedeeltelijk gevaccineerd zijn of waarvan de vaccinatiestatus onbekend is, zijn niet opgenomen in deze cijfers.
Bij het interpreteren van de gegevens van deze surveillance moet echter rekening worden gehouden met bepaalde beperkingen. Ten eerste zijn de vaccinatiegegevens die gebruikt zijn voor de ontwikkeling van bovenstaande grafieken geaggregeerd, gebaseerd op zelfrapportage door ziekenhuizen (niet op basis van de koppeling met het Vaccinnet+ register) en afkomstig uit zeer recent ingevoerde gegevens. Ten tweede is het belangrijk op te merken dat “volledig gevaccineerd” niet hetzelfde betekent als “volledig geïmmuniseerd”, aangezien de “volledig gevaccineerde” groep mensen kan omvatten die hun laatste dosis vaccin minder dan 14 dagen geleden hebben ontvangen (informatie over de tijd tussen vaccinatie en ziekenhuisopname is niet beschikbaar in deze data). Tenslotte zijn dit observationele gegevens die het op zichzelf niet mogelijk maken om de effectiviteit van de vaccinatie te bepalen. Hiervoor is een diepgaande analyse nodig waarbij rekening wordt gehouden met verschillende individuele (aanwezigheid van comorbiditeit, type vaccin, etc.) en epidemiologische factoren (niveau van viruscirculatie, sociaal gedrag, varianten van SARS-CoV-2, etc.).
(Sciensano weekrapport, p.29)
- Uit de gegevens van Sciensano blijkt dat mensen die gevaccineerd zijn minder risico lopen op infectie in vergelijking met mensen die niet gevaccineerd zijn:
- Indien Sam Brokken vindt dat de tientallen studies waarop hij zijn uitspraak baseert meer gewicht leggen in de conclusie of vaccinatie al dan niet werkt dan de cijfers van Sciensano of andere studies (zoals bijvoorbeeld dit artikel in Nature) zou het handig zijn (en wetenschappelijk correct) dat hij verduidelijkt op basis van welke criteria hij deze afweging maakt.
Sam Brokken: “Volgens mij zijn de vaccins enkel nuttig voor ouderen en mensen met onderliggende aandoeningen.”
De data van Sciensano tonen iets anders: ook in de jongere leeftijdscategorieën vermindert vaccinatie het risico op infectie en op ziekenhuisopname. (Zie hierboven)
Sam Brokken: “We hadden net zo goed een vorm van immuniteit kunnen bereiken door ouderen en kwetsbaren te beschermen terwijl we de rest van de bevolking blootstellen. Ze liepen nauwelijks een risico op overlijden”
- Ook jongere leeftijdsgroepen kunnen nog steeds de zorg belasten.
- Bij “focused protection” wordt er geen rekening gehouden met de grootte van de groep die beschermd moet worden. Een studie uit The Lancet laat zien dat 1/3 van de mensen die gediagnosticeerd werden met covid, in de daaropvolgende 6 maanden bijkomende klachten ontwikkelde.
Uit het recente rapport over long-covid (p.8) van het federaal kenniscentrum gezondheidszorg (KCE) blijkt dat de prevalenties voor long-covid symptomen 6 maanden na de diagnose voor niet-gehospitaliseerden patiënten tussen de 13 en 53% liggen en voor gehospitaliseerden tussen de 50 en 93%.
Dat zijn er bijzonder veel. Kunnen we zoveel mensen wel efficiënt afschermen van de rest?
Daarnaast is het op dit moment nog onduidelijk welke factoren het risico op de ontwikkeling van long-covid klachten verhogen. Volgens het rapport van het KCE is leeftijd mogelijk een indicatie, waarbij de prevalentie voor long-covid klachten het hoogst is in de leeftijdscategorie 35 tot 69 jaar (p 9), inderdaad exact de groep waarin Sam Brokken het virus vrij wil laten circuleren om groepsimmuniteit te creëren.
Bovendien blijkt uit de weerlegging van Sams Facebook-post van 8 april 2021 dat hij er alles aan doet om de draagwijdte van de studie in The Lancet (en daarmee ook long covid?) te ontkennen.- Hij minimaliseert de klachten die in daaropvolgende 6 maanden ontstaan door zogezegd een vergelijking te maken met de influenzagroep. In werkelijkheid wordt er vergeleken tussen twee covid-groepen.
- Hij minimaliseert door aan te geven dat de prevalenties van de proefgroep erg hoog waren. Hij rapporteert echter de prevalenties van de groep die op de ICU belandde en niet van de totale proefgroep.
- Het is tot nog toe onduidelijk hoe ‘focused protection’ er in de praktijk zou uitzien. Hoe kan men bijvoorbeeld 100% garanderen dat personeel van WZC het virus niet mee naar het werk zullen nemen? Moeten deze mensen zich afzonderen van hun gezin, familie en vrienden om te voorkomen dat zij besmet zullen worden en het virus meenemen naar het werk? Wanneer mogen de “zwakkeren” weer vrij terug in contact komen met de sterken? Wat garandeert dat de vlam dan niet in de pan gaat en hele groepen zwakkeren alsnog besmet worden?
Sam Brokken: “De overrompeling van de afdeling intensieve zorg vorig jaar werd volgens mij veroorzaakt door verschillende factoren; De capaciteit was te laag door de onderfinanciering van de ziekenhuizen, maar er speelde ook een collectieve angst, waardoor mensen zich te snel aanboden op spoed.”
- Zelfs al zou de onderfinanciering van de zorg de basis zijn voor de overbelasting van de zorg (en dus niet de opkomst van een nieuw virus waarvoor niemand weerstand heeft), dan is het nog maar de vraag waarom we tijdens een gezondheidscrisis geen rekening moeten houden met ziekenhuizen die de toevloed van patiënten niet aankunnen?
- Hoe kan de collectieve angst waarover Sam Brokken spreekt een verklaring zijn voor het aantal ziekenhuisopnames? Of voor het aantal opnames op intensieve zorgen? Sam Brokken insinueert hier dat er patiënten werden opgenomen in het ziekenhuis en op intensieve zorgen terwijl er eigenlijk niets aan de hand was en hun bezoek aan het ziekenhuis te verklaren was vanuit een collectieve angst.
Alsof artsen een patiënt zouden opnemen op intensieve zorgen terwijl er niets ernstig aan de hand is.
Zie ook dit artikel van Factcheck.vlaanderen.
Sam Brokken: “Je ziet vergelijkbare cijfers in de landen met een hoge en in die met een lage vaccinatiegraad. Het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen in verhouding tot de bevolking is ongeveer gelijk”
Het is heel moeilijk om landen onderling te vergelijken. De landen verschillen op heel wat meer vlakken dan enkel de vaccinatiegraad waaronder verschillen in de maatregelen die de landen nemen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Zie ook weerlegging post 26 oktober 2021.
Om de effecten van de vaccinaties op de ziekenhuisopnames en overlijdens te bepalen vergelijkt men idealiter de groep gevaccineerden met een controlegroep: de niet-gevaccineerden. Hoewel er in deze vergelijking ook storende variabelen kunnen meespelen (er zouden bijvoorbeeld verschillen kunnen zijn in de bestaande prevalentie van comorbiditeiten tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden), zijn er minder storende variabelen dan bij een vergelijking tussen landen.
Bij een vergelijking tussen landen moet men niet alleen rekening houden met bijvoorbeeld verschillen in gedrag of onderliggende aandoeningen bij de bevolking maar ook verschillen tussen landen in coronamaatregelen, de organisatie en kwaliteit van de gezondheidszorg, enz. De vergelijking tussen landen is door de vele extra storende variabelen methodologisch inferieur aan de vergelijking tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden en geeft bijgevolg ook minder kwaliteitsvolle informatie.
Idealiter worden de effecten van vaccinaties onderzocht via een randomized control trial (RCT). In dergelijk onderzoek worden deelnemers op toeval toegewezen aan de experimentele groep (gevaccineerd) en de controlegroep (niet-gevaccineerd). Op die manier is men zeker dat het verschil tussen de twee groepen enkel en alleen kan toegeschreven worden aan vaccinatie.