Het angstnarratief van Mattias Desmet

Opinie

Professor Mattias Desmet zijn riedeltje is ondertussen welbekend: zij die het dominant discours (als in ‘het verhaal van de overheid’) volgen zijn angstig en die angst drijft hen in een massahypnose of angstpsychose. Maar oh! Hulde aan de “niet-angstigen” die onversaagd tegen het dominante discours ingaan omdat zij niet in een psychose gevangen zitten. Zij zijn wél in staat zijn om de waarheid zien. Niet alleen werden de onwaarheden van professor Desmet reeds veelvuldig weerlegd. Ook vanuit psychologisch oogpunt is de boodschap die hij verkondigt bedenkelijk.

Angst voor de angst

In heel wat psychologische begeleidingen of therapieën staat het normaliseren van het voelen van emoties (en dus ook van angst) centraal. Angst, maar bij uitbreiding alle emoties, zijn functioneel: ze vertellen ons dat er iets belangrijks gebeurt. Angst (of een andere emotie) uit de weg gaan, veroorzaakt mogelijk allerhande problemen. Zo ontstaan angststoornissen voornamelijk omdat men angst heeft voor de angst. Men gaat situaties waarin de angst opkomt uit de weg omdat men deze gevoelens niet wil voelen. Inderdaad, angst voelen kan erg vervelend zijn, wat die reflex begrijpelijk maakt. Inmiddels is echter aangetoond dat de angst enkel nog vergroot wanneer men situaties die angst oproepen vermijdt. Waardoor een vicieuze cirkel ontstaat: door de angst ontwijkt men de situatie waardoor de angst groter wordt waardoor men nog meer de neiging heeft om dat soort situatie te mijden. Ook andere problemen kunnen zo ontstaan: door emoties niet te willen voelen, weg te duwen en er op een onevenwichtige manier mee om te gaan, kunnen allerhande psychische problemen ontstaan.

Het is dus onbegrijpelijk dat een professor in de klinische psychologie het voelen van angst nodeloos problematiseert en dit onterecht linkt met massapsychose en de opkomst van een totalitaire staat. Op die manier jaagt hij mensen als het ware angst voor de angst aan. Door de begrijpelijke voorzichtigheid voor en bezorgdheid omtrent het coronavirus te problematiseren en te definiëren als iets slechts dat er niet hoort te zijn, zet professor. Desmet mensen mogelijk aan om op zo een manier met de angst om te gaan dat dit hen op lange termijn net in de problemen kan brengen.

Eigen narratief als de oplossing

Eén van de centrale punten in het betoog van professor Desmet is zijn bezorgdheid rond de opkomst van een totalitaire staat. Als alternatief voor het verhaal van de overheid stelt hij een eigen narratief voor dat hij vakkundig plaatst tussen zij die het verhaal van de overheid volgen waardoor ze gevangen zitten in een angstpsychose en zij die geloven in complottheorieën. Zo lijkt hij te suggereren dat hij en zijn volgelingen de enigen zijn die de waarheid in pacht hebben. Het is echter onduidelijk op basis van welke argumenten of criteria zijn verhaal het enige waardevolle alternatief zou zijn dat aan échte/authentieke waarheidsvinding doet.

Bovendien is het raar dat hij zelf een narratief aanbiedt. Doet hij dan niet hetzelfde als de overheid en de experten, die hij totalitaire trekjes verwijt? Is het beste antidotum tegen een totalitaire staat niet veeleer het versterken van een kritische ingesteldheid bij de bevolking? Het is niet duidelijk hoe het eenzijdige narratief van professor Desmet daarbij helpt.

In een interview met Dan Astin-Gregory gaat professor Desmet zelfs nog een stapje verder en geeft hij aan dat hij er geen graten in ziet om de angst onder de bevolking te verhogen door te refereren naar de opkomst van een totalitaire staat (zie fragment hieronder). Hij geeft aan dat door de angst te verhogen en tegelijkertijd een nieuw narratief aan te bieden je ervoor kan zorgen dat mensen met dit nieuwe narratief connecteren. In het interview geeft hij bovendien aan dat hij een gelijkaardige techniek reeds gebruikte in propaganda-filmpjes van bepaalde politieke partijen die een alternatief willen bieden voor het huidige dominante coronaverhaal. Opnieuw is het voor ons onduidelijk hoe dergelijke technieken of interventies zouden helpen tegen de opkomst van een totalitaire staat waar professor Desmet zo bezorgd voor lijkt te zijn. Het lijkt er zelfs eerder op dat hij er zelf zijn hand niet voor omdraait om manipulatieve technieken te gebruiken om mensen voor zijn eigen verhaal te winnen. En bewerkstelligt hij op die manier niet net waar hij voor waarschuwt? Draagt hij op die manier niet eerder bij tot het vrijmaken van de weg richting totalitaire staat? Professor Maarten Boudry verweet professor Desmet in een eerdere blogpost al een knoert van een projectie, wij doen bij deze, met veel plezier, hetzelfde.